
# Boomgaardshoek - ‘Aardgasvrij-ready’
**Begin 2022 heeft Building Blocks een project gedaan voor Gemeente Rotterdam in de wijk Boomgaardshoek. Het doel van het project was om gezamenlijk met de wijk zoveel mogelijk energiebesparing te realiseren door de woningen *aardgasvrij-ready* te maken. Daarmee vormt het project ook de ‘opmaat’ voor een eventueel toekomstig warmtenet in Boomgaardshoek. Habitata in Boomgaardshoek is het eerste wijkproject waar ook het nieuwe *[Habitata wijkplatform](http://Habitata.nl)* in de praktijk toegepast werd. In dit artikel gaan we in op het project, de methode en de resultaten.**

---
>💡 **Lees nu...**
>
>- Waarom de ontwerpende werkwijze van Building Blocks Energy werkt
>- De belangrijkste resultaten van het project
>- Onze conclusies over de aanpak en methode
---

## Introductie project

Bij het het project **Habitata in Boomgaardshoek** is Gemeente Rotterdam de opdrachtgever geweest. Gemeente Rotterdam heeft, net als elke gemeente in Nederland, de regierol in de lokale warmtetransitie. Gemeente Rotterdam beschouwt warmtenetten als een belangrijke bouwsteen van deze transitie. Zo ook in Hoogvliet Rotterdam. In deze wijk is namelijk veel restwarmte beschikbaar van een afvalverbrandingsinstallatie van Avalex.

Dit is de reden geweest dat er bij het opstellen van de transitievisieswarmte voor Hoogvliet ook is ingezet op warmtenetten als meest geschikt alternatief voor aardgas. Een groot deel van de nieuwbouwwoningen in Hoogvliet zijn inmiddels ook aangesloten op het Vattenfall warmtenet. Daarnaast gaat het riool in de wijk vervangen worden en krijgt de buitenruimte een opfrisbeurt in 2026. Een uitgelezen kans dus om te starten met de lokale warmtetransitie in Boomgaardshoek!

### Aanleiding

In Hoogvliet wordt er gewerkt aan het uitbreiden van het warmtenet. Echter, *Boomgaardshoek* staat pas op de planning om na 2030 aangesloten te worden op een warmtenet. Dit is genoeg aanleiding voor gemeente Rotterdam om te starten met een ‘warmtenet-ready’ project in de wijk. Isolatie en zonnepanelen zijn namelijk onafhankelijk van wat voor oplossing er gekozen wordt, altijd een goede maatregel om uit te voeren. Zo kunnen de bewoners langzaam aan het idee van een warmtenet wennen en direct al te beginnen met het besparen op de energierekening

### Doel van het project

Het doel van het project was om 110 woningen te voorzien van **een door de gemeente betaald** energieadvies. Het secundaire doel was om vervolgens ook minimaal 25 woningen te verduurzamen. Deze aanpak dient zo een tweeledig doel: er wordt op een toegankelijke manier gestart met bewustwording over de warmtetransitie in de wijk én er wordt al meteen energie bespaard. Het project focust op de *no-regret* maatregelen als isolatie en zonnepanelen. Daarnaast werd er wel ook advies gegeven over duurzame verwarming, maar wel met de boodschap dat er misschien een warmtenet zal komen. Uiteindelijk is er daarom door niemand gekozen voor een hybride-warmtepomp.

### Profiel van de de wijk

De wijk Boomgaardshoek bestaat uit 2035 woningen, waaronder 1385 koopwoningen. De wijk is gebouwd in de periode 1981 tot en met 1986. Het toen geldende bouwbesluit maakt dat de woningen nu, indien er niets aan verdere isolatiemaatregelen genomen is, energielabel D zouden hebben. Echter, best wat bewoners hebben door de jaren heen al veel verbeterd aan hun woning. Het gemiddelde energielabel is daarom op dit moment label C. Dit kan dus nog een stuk beter!

![Op bezoek in de wijk - Best wat woningen hebben al zonnepanelen!](/assets/projects/boomgaardshoek/woning-boomgaardshoek.jpg)

---

### De methode en resultaten

Het project bestond uit een aantal stappen, die deels parallel zijn verlopen. Zie de afbeelding hieronder voor een illustratie van de opzet van het project. De stappen waren als volgt:

1. **Wijkprofiel opstellen:** In deze eerste stap was het project nog onder de radar in de wijk. Eerst is er een wijkprofiel gemaakt door het interviewen van bewoners op straat. Dit wijkprofiel heeft vervolgens de insteek van de bewonerscommunicatie bepaald.
2. **Lancering Habitata in de wijk:** Habitata is gelanceerd in de wijk door middels van een brief. In deze brief zat een activatiecode bijgevoegd waarmee een gratis adviesgesprek t.w.v. 189 euro kon worden aangevraagd.
3. **Adviesgesprekken houden:** Vervolgens konden bewoners meteen een adviesgesprek aanvragen en offertes voor verbeteringen krijgen van de adviseur. De eerste offerte was al binnen 2 weken na de brief geaccordeerd!
4. **Installatiewerkzaamheden uitvoeren:** Vervolgens is de volgende stap het laten uitvoeren van de maatregelen die door bewoners aangeschaft zijn. In dit project waren met name vloer en spouwmuurisolatie populair. Op de derde plek kwamen zonnepanelen. 
5. **Wijkproject uitvoeren:** In dit project werd kenbaarheid aan het initiatief gegeven door het organiseren van activiteiten in de wijk. Zo was er een spreekuur in de sporthal voor iedereen met vragen. Bewoners die geen computer hadden konden zo ook het adviesgesprek aanvragen!
6. **Evaluatie met bewoners en opdrachtgever:** In dit project werd het Habitata wijkplatform en de Habitata aanpak voor het eerst samen in de praktijk gebracht. Om deze reden is er ook samen met bewoners die hebben deelgenomen uitgebreid geëvalueerd. Daarnaast is er ook een steekproef op straat gedaan om te achterhalen wat de reden was voor bewoners om juist *niet* mee te doen aan het project. 

De methode die gehanteerd werd, was een methode waar werd ingezet op een vooraf afgestemd proces, zonder de inhoud van de deelstappen al vast te leggen. De reden hiervoor was dat er zo meer flexibiliteit overblijft en ook de ruimte is om bij te sturen waar nodig. Dit vraagt wel wat vertrouwen van de opdrachtgever: er is immers vooraf niet volledig zicht op hoe het project zal verlopen. Een voorbeeld hiervan is dat er in plaats van een groot wijkproject er gekozen is voor meerdere kleine activiteiten in de wijk. 
De activiteiten die op deze manier worden uitgevoerd, dragen zo beter bij aan het behalen van de projectdoelen. In het vervolg raadt Building Blocks Energy dan ook zeker aan om dezelfde werkwijze te hanteren!

![Het Building Blocks proces in dit project](/assets/projects/boomgaardshoek/proces-wijkproject.png)

## Resultaten

Het project kreeg van de bewoners die gebruik hebben gemaakt van het energieadvies gemiddeld een **8.4** in een telefonische evaluatie achteraf met een NPS score van 30%. Uiteindelijk zijn er **46 energiebesparende producten** geinstalleerd bij **30** huishoudens. Dit leidt tot een jaarlijkse besparing van **30.000 kWh en 5000 m<sup>3</sup> gas**. Dit is een gemiddelde besparing van **21%** op de energierekening van elk deelnemend huishouden!

Een ander belangrijk resultaat is dat **de helft van de ondervraagden** aangeeft voor de brief van de gemeente **nog geen concrete plannen te hebben gehad** om te beginnen met energiebesparing in huis. Dit laat zien dat voor een deel van de bewoners een dergelijk project **echt** aanzet tot actie!

Bij een steekproef op straat zijn ook bewoners geïnterviewd die geen gebruik hebben gemaakt van het gratis energieadvies. Bij deze enquête kwam sterk naar voren dat de helft van de ondervraagde bewoners er wel van gehoord had, maar een reden hadden om geen gebruik te maken van het gratis advies. De voornaamste redenen waren dat ze andere financiële prioriteiten hadden of dat de bewoners ouder waren en ‘het toch geen zin zou hebben’. 

### Belangrijkste lessen

De methode van Building Blocks Energy wordt voor elk project op maat uitgewerkt. De belangrijkste inzichten uit dit project waren de volgende: 

- Elke marketing actie heeft steeds minder effect naarmate het project meer bekendheid krijgt. Op een gegeven moment is de wijk dus ‘verzadigd’ en begint de extra moeite voor het bereiken van de laatste groep bewoners niet meer op te wegen tegen het resultaat.
- Het gesprek in de sporthal werkte goed voor het betrekken van achterlopers én koplopers. De achterlopers konden geholpen worden of extra uitleg krijgen. De koplopers vonden het juist leuk om naar de sporthal te komen voor het geven van extra input voor het project.
- Digitaal én fysiek in de wijk aanwezig zijn is echt een groot pluspunt.
- Een sneeuwbaleffect heeft potentie en werd nog te weinig op ingezet in dit project. Buren hebben namelijk best veel contact binnen hun straat. Slimme collectieve inkoop kan een goede volgende stap zijn voor vervolgprojecten!
- Er is meer aandacht nodig voor betere financieringsvormen voor de doelgroepen ouderen en financieel weinige draagkrachtige woningeigenaren.
- **En het belangrijkste van allemaal: De Building Blocks Energy methode en het Habitata platform werken in de praktijk!**

---

## Meer weten?

**Wil je meer weten over dit project? Of ben je benieuwd naar de mogelijkheden voor het inzetten van de dienstverlening van Building Blocks Energy in jouw gemeente? Plan dan een kennismaking in via de volgende link of stuur ons een e-mail [frans@buildingblocks.energy](mailto:frans@buildingblocks.energy)**


Boomgaardshoek - Aardgasvrij-ready


# Gemeente Lingewaard - Operatie Isolatie

**In 2023 heeft Building Blocks Energy samen met Gemeente Lingewaard om woningeigenaren die in energiearmoede verkeren voorzien van gratis isolatieadvies en één door de gemeente betaalde isolatiemaatregel. Het project heeft ertoe geleid dat er bijna 100 maatregelen zijn geïnstalleerd bij bewoners thuis en er in de winter van 2022-2023 al direct op de energierekening is bespaard. Daarnaast heeft deze aanpak de klimaatdoelen van de gemeente weer een stap dichterbij gebracht. Deze aanpak dient nu als de blauwdruk voor de Building Blocks werkwijze in projecten in het kader van het Nationaal Isolatie Programma in meerdere gemeenten.** 

---

>💡 **Lees nu...**
>
>- Waarom er gekozen is voor het volledig betalen van energiebesparende maatregelen door de gemeente
>- Wat een goede werkwijze en rolverdeling is in een samenwerking tussen gemeente en een uitvoerende partij
>- Wat de best practices zijn in een lokale aanpak voor isolatie en 'energiearmoede bestrijding' bij particuliere woningeigenaren
>- Hoe de lessen uit dit project het beste ingezet kunnen worden in een vergelijkbare aanpak in het kader van een lokale aanpak van het Nationaal Isolatieprogramma
---

## Aanleiding 

Gemeente Lingewaard heeft via de Specifieke Uitkering Aanpak Energiearmoede (SPUK energiearmoede) de mogelijkheid aangegrepen om inwoners van de gemeente, die in aanmerking komen, te voorzien van één door de gemeente betaalde isolatiemaatregel. Zo kon het risico op energiearmoede verkleind worden én komen de klimaatdoelstellingen van de Gemeente Lingewaard weer een stap dichterbij. 

## Aanpak

Gemeente Lingewaard was op zoek naar een partij die in opdracht van de gemeente het gehele proces van advies tot aan uitvoer kon verzorgen. Ook wilde de gemeente een onafhankelijke partij die verschillende soorten maatregelen kon verzorgen, en niet slechts één optie kon neerleggen bij een bewoner. Building Blocks Energy was hiervoor de meest geschikte kandidaat volgens Gemeente Lingewaard.

### Rolverdeling

De samenwerking met Gemeente Lingewaard was nauw: de klantreis werd namelijk gezamenlijk gefaciliteerd. Dit houdt in dat het eerste deel van de klantreis door de gemeente werd opgepakt en het tweede deel door Building Blocks Energy. De reden hiervoor is dat de gemeente de inkomenstoets verzorgd om te beoordelen of iemand in aanmerking komt voor een isolatiemaatregel. 

Indien iemand in aanmerking komt voor een isolatiemaatregel, kreeg de bewoner vervolgens van de gemeente een activatiecode voor ons Habitata platform uitgereikt. Zo wist Building Blocks Energy zeker dat iedereen die terecht kwam op Habitata en een energieadvies kreeg, ook altijd daadwerkelijk in aanmerking kwam voor een betaalde maatregel.

### Klantreis voor een bewoner

De klantreis voor een bewoner zag er als volgt uit in het project *Operatie Isolatie*. 

1. **Aanvragen van advies en isolatiemaatregel via website van de gemeente:** de Gemeente Lingewaard had een speciale pagina ingericht met formulier waar bewoners hun isolatiemaatregel konden aanvragen
2. **Ontvangen activatiecode:** Indien de bewoner door de inkomenstoets heen kwam, werd de activatiecode toegestuurd via de mail.
3. **Aanvragen adviesgesprek:** op de website van het Habitata wijkplatform kon de bewoner op een [project-specifieke landingspagina](https://habitata.nl/lingewaard) het adviesgesprek aanvragen. Hiervoor maakt de bewoner een account aan met de persoonlijke code. 
4. **Inplannen:** Een medewerker van de Energiebespaarders belt de bewoner voor het inplannen van het huisbezoek
5. **Huisbezoek:** De energieadviseur komt thuis bij de bewoner en doet samen met de bewoner een technische opname van de woning. Hierbij wordt er bepaald of er verbeteringen mogelijk zijn voor de isolatie van de woning. De mogelijke verbeterpunten worden aan de bewoner gecommuniceerd.
6. **Voorbereiden installaties en offertes:** De binnendienst van de Energiebespaarders neemt de woningopname door en gaat aan de slag met het maken van passende offertes en installaties. 
7. **Adviesgesprek:** Een telefonisch adviesgesprek volgt binnen 2-3 dagen van de woningopname. Tijdens dit gesprek worden de resultaten doorgesproken en worden de nul-euro offertes gedeeld met de woningeigenaar. De bewoner kan nu meteen akkoord gaan of er nog even over nadenken.
8. **Uitvoer:** Indien de bewoner akkoord is, wordt de installatie door een voor het project aangesloten installateur uitgevoerd
9. **Een duurzame woning:** Als laatste wordt er een nul euro factuur naar de bewoner gestuurd, als bewijs voor de installatie. Dit is weer nodig voor de garantie en het aanvragen van een energielabel. 

## Resultaten

Het project heeft ertoe geleid dat er 144 woningopnamen zijn gedaan. Dit is uit de 180 aanvragen: een vrij groot deel van de bewoners die een maatregel hebben aangevraagd, kwamen dus ook daadwerkelijk in aanmerking voor een isolatiemaatregel. Tot slot zijn er 98 offertes uitgebracht, waarvan er uiteindelijk 89 daadwerkelijk zijn geïnstalleerd. 

## Best practices

Tot slot willen we graag enkele lessen en inzichten delen die we hebben opgedaan tijdens dit project. Deze lessen kunnen hopelijk bijdragen aan een nog betere ervaring en projectresultaten voor de bewoners.

- Maak duidelijke afspraken over de klantreis en benodigde samenwerking. Visualiseer deze samenwerking in een stroomschema met een verantwoordelijke partij per deel-stap. Werk hier ook de mogelijke verschillende opties in uit. Dit was erg handig aangezien de klantreis in dit project samen werd opgepakt met de gemeente.
- Kies een betrouwbare en kwalitatief hoogwaardige installateur als uitvoerder: de snelheid en kwaliteit waarmee installaties kunnen worden uitgevoerd, zorgt er voor dat het project of soepel verloopt, of tot gedoe en meerwerk leidt. Een iets duurdere installateur betaalt zich daardoor terug door de snelheid die in de uitvoering van de maatregelen bereikt kan worden.
- Betrek de lokale sociale structuren tijdig en maak expliciet hoe je elkaar kan helpen: de afdeling sociaal domein en het energieloket hebben bijgedragen aan het kenbaar maken van de regeling. Zo bereik je meer mensen!
- Maak een goede handleiding en lijst met veelgestelde vragen voor het klant contact centrum van de gemeente: hierdoor kunnen bewoners direct geholpen worden aan de telefoon.
- Maatwerk is leuk en waardevol voor bewoners, maar leidt wel tot relatief veel meerwerk. Dit kon al erg versimpeld worden door een simpel CRM systeem te bouwen in een gedeeld Excelbestand.
- Maak een dashboard, bijvoorbeeld gewoon in Excel, waar de gemeente in kan. Zo kunnen tussentijdse rapportages en de projectvoortgang te allen tijde ingezien worden. Dit was essentieel voor beide partijen om de regie te houden op het aantal aanvragen en het aantal activatiecodes die nog uitgegeven konden worden.
- Verwerk prognoses op basis van aantallen aanvragen in het dashboard. Zo is altijd duidelijk hoeveel budget er nog over is en komt er geen partij plots voor verrassingen te staan. 

## Belangrijkste lessen

Naast een aantal ‘best practices’ zijn er ook een aantal dingen die met de kennis van nu het beste anders uitgevoerd zouden moeten worden. 

- Voor verdere opschaling van een dergelijke regeling is het nodig om de klantreis volledig bij een uitvoerende partij/intermediair zoals Building Blocks Energy te leggen. De reden is dat het in de aantallen waar nu in gewerkt werd, het nog te doen was om samen te werken op een per huishouden niveau. Bij grotere aantallen huishoudens is dit niet meer werkbaar zonder een beter geïntegreerd CRM systeem.
- Dit leidt ook meteen tot de tweede les: werk met een vaste korting per huishouden. Nu werd in principe de hele maatregel betaald, maar hier zaten wel in de praktijk wat haken en ogen aan. Met name de vraag: hoe ver ga je hierin als gemeente? Soms zijn er bijvoorbeeld nog extra werkzaamheden nodig, zoals het maken van een extra toegang tot de kruipruimte of een extra doorgang tussen twee compartimenten. In dit project werd dit op een individuele basis bekeken en beoordeeld. Hier zijn beide partijen niet standaard op toegerust. Het is daardoor een simpeler alternatief om met een vast bedrag per huishouden te werken. Op deze manier krijgt de bewoner een vast bedrag betaald en kan hij of zij de rest financieren of zelf betalen.  
- Dit leidt ook tot de derde les: richt ook een klantreis en bijbehorend proces in om de maatregelen te financieren. Hiervoor zou in het vervolg met een financiele dienstverlener kunnen worden samengewerkt, bijvoorbeeld het door de overheid geïnitieerde Nationaal Warmtefonds.

## Conclusie

Het project ‘Operatie Isolatie’ was volgens de betrokken partijen en bewoners een succes. Er werd goed samengewerkt, deels op vertrouwen maar ook op basis van goede afspraken. De voorbereidingsuren hebben zich ruimschoots terugverdiend tijdens de uitvoer van het project!

Daarnaast hebben bijna 100 bewoners ook een isolatiemaatregel uitgevoerd gekregen vanuit de gemeente. Een super resultaat dat voor een jaarlijkse gasbesparing zorgt die ook de klimaatdoelen van de gemeente weer een stap dichterbij brengt. 

Ook is de praktijkervaring erg leerzaam geweest voor de betrokken partijen. Dit soort projecten zijn namelijk relatief nieuw, maar de verwachting is dat er meer vergelijkbare initiatieven vanuit de (lokale) overheid zullen worden gestart. Building Blocks Energy hoopt dan ook om de resultaten en lessen uit dit project in andere projecten kunnen worden ingezet om de energietransitie inclusiever en eerlijker te maken. *Iedereen moet namelijk mee kunnen doen wanneer iemand dat wilt*.

---

**Wil jij ook aan de slag met een ontzorgingsaanpak, bijvoorbeeld in het kader van het nationaal isolatieprogramma?** Plan dan een kennismaking in via  of stuur een mail naar [frans@buildingblocks.energy](mailto:frans@buildingblocks.energy).


Overzicht van onze projecten

01 Feb 2022 – 01 Jul 2022

Boomgaardshoek - Aardgasvrij-ready

01 Oct 2022 – 01 Jun 2023

Lingewaard - Operatie Isolatie