
# Het Smart Energy Cities model 

**Het Smart Energy Cities model is ontwikkeld in een publiek-private samenwerking van verschillende ministeries en **TKI Urban Energy**. Het model is ontwikkeld om de energietransitie te versnellen door het bieden van een gemeenschappelijk en uniform begrippenkader tussen samenwerkende partijen. Building Blocks Energy werkt met dit model als leidraad toe naar een gedragen wijkuitvoeringsplan. Wij geven hier wel onze eigen data gedreven draai aan in de verschillende stappen. In deze blog lees je meer over het model.**

![illustratie van Smart Energy Cities model](/assets/diensten/wijkuitvoeringsplan-opstellen/smart-cities-model.jpg)

## Het in kaart brengen van een wijk

Building Blocks Energy onderzoekt altijd sociale, technische en financiële componenten aan een wijk en de mogelijke transitiepaden naar aardgasvrij. Het financiële en technische aspect wordt onderzocht nadat het sociale aspect in kaart is gebracht. 

### Sociale analyse

Building Blocks Energy start elke analyse met een sociale analyse. Het belangrijkste is om de bewoners en hun wensen te leren kennen. Deze wensen vormen het kompas voor de volgende stappen. Hiervoor passen we verschillende technieken toe en worden verschillende databronnen gebruikt. Denk aan CBS data, maar daarnaast gaan we ook direct met bewoners het gesprek aan. Het belangrijkste is om een gedegen en representatieve sociale analyse te doen, en niet alleen te luisteren naar de meest uitgesproken bewoners. 

### Technische analyse

De tweede stap van het analyseren van de wijk is een technische analyse. Hier wordt er een gedetailleerde analyse gemaakt van de energetische systemen van de wijk en woningen. Aspecten als energiebronnen, bouwjaar en de eerder opgestelde transitievisie zijn van groot belang hierbij. Daarnaast wordt er op basis van data en energietransitiemodellen snel meerdere oplossingen verkend alvorens de meest kansrijke verder te onderzoeken. Building Blocks Energy heeft uitgebreide ervaring in het efficient selecteren van de meest geschikte transitiepaden om verder te onderzoeken.

### Financiële analyse

Indien de wensen van de bewoners overlappen met de technische mogelijkheden, kunnen verschillende transitiepaden op financiële haalbaarheid en draagvlak getoetst worden. Na de financiële toets herhaalt het proces zich en wordt uiteindelijk het wijkuitvoerplan opgesteld. 

### Keuze voor een oplossingsrichting

De laatste stap is het integreren van de analyses en het maken van een keuze. Indien een technologie een duidelijke winnaar is kan deze richting worden voorgelegd aan de bewoners. Zijn er meerdere oplossingen die vergelijkbaar uit de bus komen, dan kan kan de definitieve keuze bij de bewoners terechtkomen. 

## Presentatie aan de bewoners en gemeente

De laatste stap van het opstellen van het wijkuitvoeringsplan is het voorleggen van een (concept) wijkuitvoeringsplan aan de bewoners in de wijk. Vaak is dit ook de eerste toets van het wijkuitvoeringsplan: wat zijn de reacties? Daarnaast kan het plan ook nog in eerste instantie als concept worden gepresenteerd aan de wijk. 

---

**Wil je meer informatie? Plan dan vrijblijvend een kennismakingsgesprek in [via deze link](https://calendly.com/buildingblocksenergy/45min) of vraag een vrijblijvend projectvoorstel aan *via [contact@buildingblocks.energy](mailto:contact@buildingblocks.energy)***

---


Een adaptief wijkuitvoeringsplan op basis van het Smart Energy Cities model


# De verduurzamingsreis van een bewoner

**De bewoner doorloopt een klantreis indien er een Building Blocks Energy ontzorgingsaanpak wordt gestart in zijn of haar wijk. In deze Blog lichten we deze bewonersreis kort toe. Voor elk project is er uiteraard ook maatwerk mogelijk in de klantreis. Door onze jarenlange ervaring hebben wij wel een bepaalde voorkeur voor een manier van werken, die wij graag delen.**

## Stap 1: Bewustmaken van de ‘actie’

Dit kan bijvoorbeeld via een brief, flyer of deur-aan-deur actie. In deze fase wordt de communicatie kanalen en boodschap zo goed mogelijk afgestemd op de bewoners. Ook wordt er op meerdere kanalen ingezet om meer mensen te bereiken. Hierbij gaan we altijd creatief en pragmatisch te werk. Elke gemeente is namelijk weer anders, met name op het gebied van officiële en informele netwerken. Door deze netwerken in een vroeg stadium te betrekken en samen te werken op het bekend maken van de actie worden zoveel mogelijk bewoners bereikt.

## Stap 2: Het aanmelden en aanvragen van een adviesgesprek

Nadat een bewoner van de actie en aanpak op de hoogte is vraagt hij of zij een activatiecode aan. Indien nodig voeren wij, eventueel samen met de gemeente, een controle uit. Bijvoorbeeld op het huidig energielabel of verzamelinkomen. Met een unieke activatiecode kan de bewoner vervolgens een account aanmaken op het Habitata platform. De bewoner meldt zich aan via een projectspecifieke landingspagina. 

Voor bewoners die niet digitaal vaardig zijn, is er ook altijd de mogelijkheid om telefonisch het adviesgesprek aan te vragen. 

## Stap 3: Het adviesgesprek en de woningopname

In deze stap komt een van onze eigen energieadviseurs bij de bewoner thuis. Onze adviseurs zijn getraind in het simpel maken van verduurzamen en het goed adviseren van een bewoner. Daarnaast doen onze adviseurs meteen de schouw van de woning: zo hoeft de installateur daar niet meer voor langs te komen. Dit bespaart weer kosten en tijd! 

Na afloop van de woningopname geeft de adviseur zijn advies, neemt hij direct aan de keukentafel de mogelijkheden door en voorziet hij de bewoner meteen van passende en scherpe offertes van bij het project betrokken installateurs. Hier worden eventuele kortingen of gemeentelijke bijdragen meteen in verwerkt. Zo weet de bewoner meteen waar hij of zij aan toe is. Dit advies wordt uiteraard afgestemd met de transitievisie warmte. Indien er daarnaast een collectief aanbod is - bijvoorbeeld een warmtenet, dan kan dit ook worden aangeboden aan de bewoner. 

Een optioneel onderdeel van deze stap in de bewonersreis is het aanvragen van financiering. Hiervoor werken wij per project samen met bijvoorbeeld het Nationaal Warmtefonds of schakelen wij een financieel adviseur in uit ons netwerk. 

## Stap 4: De uitvoer

Indien een bewoner 'ontzorgd' wilt worden tijdens de uitvoer, accepteert diegene een of meerdere passende offertes. De installatieopdracht wordt naar de Energiebespaarders verzonden en door de afdeling planning opgepakt. Na een grondige controle en werkvoorbereiding wordt de opdracht doorgezet naar een van onze vaste installatiepartners of een project-specifieke installatiepartner.

## Stap 5: Subsidies, nazorg en garantie

Indien de maatregel naar behoren is uitgevoerd, krijgt de bewoner de factuur en wordt optioneel ook de ISDE+ subsidie aangevraagd. Indien de installatie toch niet naar behoren is verlopen heeft de bewoner uiteraard garantie en wordt er naar een passende oplossing gezocht.  

![De bewonersreis](/assets/posts/overzicht-klantreis-bewoner.jpg)

## Onze expertise

Om een succesvolle ontzorgingsaanpak in te richten zijn een aantal zaken van belang. Het is met name van belang om goede afspraken maken met (lokale) installateurs en de juiste ‘snaar’ weten te raken bij de doelgroep. Gelukkig kunnen we hiervoor putten uit de jaren aan ervaring die wij inmiddels hebben opgebouwd in het onderhandelen met installateurs en het communiceren over duurzaamheid naar woningeigenaren. 

---

**Wil je meer informatie? Plan dan vrijblijvend een kennismakingsgesprek in [via deze link](https://calendly.com/buildingblocksenergy/45min) of vraag een vrijblijvend projectvoorstel aan *via [contact@buildingblocks.energy](mailto:contact@buildingblocks.energy)***

---


De bewonersreis in een ontzorgingsaanpak van Building Blocks Energy


# Een energiepostitieve wijk - een verhaal van vier wijken

**Er is niet één route naar een aardgasvrije, duurzame wijk. Logischerwijs zal de route voor elke wijk verschillen. Om wijken beter te begrijpen werken wij bij Building Blocks Energy daarom  op basis van een viertal archetype wijken. Deze archetype wijken geven een eerste houvast bij het in kaart brengen van een wijk. Daarnaast geven ze een eerste zoekrichting bij het bepalen van het meest geschikte alternatief voor aardgas voor deze wijk. Dit gemeenschappelijke begrippenkader werkt goed ter ondersteuning van het analyseren van wijken op een meer kwantitatieve manier met modellen en simulaties.** 

**In deze blogpost geven we een profiel van deze vier fictieve wijken. Vervolgens beschrijven we per wijk een fictief transitiepad gebaseerd op ervaringen met dit type wijken.** 

---

## Introductie van de twee 'dimensies'

Het karakter van een wijk is vaak zo veelzijdig als de inwoners zelf. Het categoriseren van een wijk op basis van eigenschappen betekent het (over)simplificeren van een wijk. Dit kan soms echter wel behulpzaam zijn: bewoners 

Twee belangrijke karakteristieken die sterk, en misschien wel het sterkst van allemaal, bepalen hoe het transitiepad van een wijk eruitziet zijn de aspecten ‘mentale ruimte’ en hoe groot de ‘sociale cohesie’ is. Een grotere sociale cohesie zorgt er namelijk voor dat vaker wel dan niet het initiatief bij de bewoners ligt - in plaats van dat het initiatief bij bestuurders ligt.

Deze twee assen vertalen zicht tot de onderstaande vier ‘archetype wijken’ die in de rest van deze blog besproken worden. 

![Een overzicht van de vier wijken en hoe ze zich tot elkaar verhouden](/assets/een-verhaal-van-vier-wijken/overzicht-klantreis-bewoner.jpg)

> 💡 **Individuele of collectieve oplossing?**
> Na een analyse van een wijk wordt er bepaald welk type alternatief voor aardgas het meest geschikt is. Deze ‘alternatieven’ zijn of individueel van aard (een individuele warmtepomp) of collectief van aard (bijvoorbeeld een lage of middentemperatuur warmtenet of bronnet). De derde as die van belang is, is dus een technische as. Deze wordt niet in detail in dit artikel besproken, en er wordt ook geen onderscheid gemaakt in het besproken transitiepad. Het is echter wel belangrijk om te realiseren dat er in de praktijk dus vanuit deze theoretische benadering er grofweg 8 verschillende routes zijn naar een aardgasvrije wijk

## Welgestelde coöperatieven

*Initiatief komt vanuit de bewoners, Mentale ruimte is groot in de wijk*

### Profiel van de wijk

De wijk wordt voornamelijk bewoond door gezinnen met oudere kinderen of ‘empty-nesters’ die met pensioen zijn. De huizen zijn groot en ruim opgezet, met veel groen in de omgeving. De bewoners hebben over het algemeen een hogere opleiding genoten en zijn succesvol in hun carrière. Duurzaamheid is een belangrijk thema in de wijk en de bewoners zijn vaak actief bezig met het verminderen van hun ecologische voetafdruk. Dit uit zich bijvoorbeeld in het gebruik van zonnepanelen en elektrische auto's. De sociale cohesie in de wijk is relatief goed, omdat de bewoners vaak dezelfde waarden en interesses delen. Er zijn veel activiteiten en initiatieven die worden georganiseerd door de bewoners, zoals buurtfeesten en gemeenschappelijke tuinen. Omdat er veel gezinnen met oudere kinderen wonen, zijn er ook veel voorzieningen voor kinderen in de wijk, zoals speeltuinen en sportvelden.
Daarnaast heeft deze wijk bewoners die goede connecties en (technische) kennis in huis hebben. Dit maakt het haalbaarder om met het samen verduurzamen van de wijk aan de slag te gaan. Er is een grote behoefte aan onafhankelijkheid, mogelijkheid tot participeren en regie in de uitvoer. 

### Transitiepad

De inmiddels alweer vijf jaar oude energiecoöperatie uit de wijk is de drijvende kracht achter de warmtetransitie. Zij hebben op eigen initiatief bij de gemeente gevraagd of zij de transitievisie tot uitvoer mogen brengen. Uit de transitievisie kwam de oplossing ‘hybride warmtepomp’ als beste naar voren. De bewoners zijn het hier niet mee eens, zij willen hun voetafdruk verder verkleinen. Denk aan onze ‘kleinkinderen’ is een veel gehoorde uitspraak op de vergaderingen van de coöperatie. 

De werkgroep warmtetransitie van de coöperatie is daarom zelf op onderzoek uitgegaan en heeft een partij gevonden die ervaring heeft met het aanleggen van lage temperatuur bronnetten met een individuele warmtepomp. Deze zijn efficienter dan een hybride warmtepomp met een buitenunit, dus zo kan een iets minder geisoleerde woning alsnog van het aardgas af.

Er wordt een plan gemaakt en gepresenteerd aan de wijk. De buurt besluit deze oplossing te kiezen, nadat een adviesbureau heeft doorgerrekend dat dit de meest kosten effectieve oplossing is op de lange termijn. Bewoners kunnen in de tussentijd zelf aan de slag gaan met het verbeteren van de isolatie van hun woning. De jaren 30 en de jaren 60 doorzonwoningen in de wijk moeten namelijk minimaal energielabel B hebben om mee te doen met het bronnet. 

![Een welgestelde wijk?](/assets/een-verhaal-van-vier-wijken/welgestelde-cooperatieven.jpg)

## Drukbezette individualisten

**Initiatief ligt bij bestuurders, mentale ruimte is groot in de wijk**

### Profiel van de wijk

De bewoners hebben over het algemeen een druk leven, met name door hun nog relatief jonge kinderen. Duurzaamheid is belangrijk in de wijk, maar het moet wel binnen het budget passen. De bewoners zijn betrokken bij duurzame initiatieven, zoals het scheiden van afval en het verminderen van het energieverbruik, maar investeringen in bijvoorbeeld zonnepanelen of een elektrische auto worden vaak uitgesteld vanwege de hoge kosten of het gebrek aan tijd om het goed uit te zoeken. Het leven is al duur genoeg is een vaak gehoord argument. De subsidieregelingen die beschikbaar zijn is men vaak niet of slecht van op de hoogte. Indien er verduurzaamd (moet) worden doet men het liever gewoon zelf of samen met een paar buren of de hele straat. Maar lang op elkaar wachten heeft men het geduld niet voor. 
De buurt kent elkaar wel, maar er zijn ook veel verschillen tussen de bewoners. Er wonen bijvoorbeeld gezinnen met jonge kinderen van diverse achtergronden, maar ook alleenstaanden en ouderen. Dit zorgt voor een diverse mix van mensen in de wijk en evenveel verschillende behoeften. Ondanks de drukke levens van de bewoners, zijn er wel sociale activiteiten in de wijk, zoals buurtfeesten en sporttoernooien. De wijk is gelegen in een stedelijk gebied en biedt daardoor veel mogelijkheden voor werk en vrijetijdsbesteding in de regio. 

### Transitiepad

De gemeente heeft besloten dat de wijk een all-electric wijk moet worden. De woningen zijn namelijk allemaal gebouwd vanaf 1991 en zijn dus al redelijk geïsoleerd. Deze keuze is gemaakt op basis van een advies van een technisch adviesbureau en een onderzoek onder de bewoners. Tijdens dit onderzoek is er gebleken dat er te veel verschillende wensen zijn tussen de bewoners. En een deel heeft net al een hybride warmtepomp gekocht, waardoor het lastig wordt om nog gezamenlijk voor een oplossing te kiezen. Ook ligt de wijk aan de rand van een waterwingebied waardoor bodemwarmte of een bodembron geen optie is gebleken. 

Er wordt daarom als eerste stap een informatieavond gehouden, met als belangrijkste onderdeel een slimme collectieve inkoopactie om een betaalbare lucht-water warmtepomp te kunnen aanschaffen. De bewoners krijgen daarnaast een gratis energieadvies van de gemeente.  

Na een paar jaar blijkt dat er wat op het elektriciteitsnet spanningsproblemen ontstaan in de wijk. Op zonnige dagen vallen de omvormers uit van een groot deel van de bewoners. Om toch de zonne-energie op te kunnen slaan wordt er het initiatief genomen voor een buurtbatterij door een aantal bewoners. De bewoners zijn vrij om gezamenlijk te investeren. Zo wordt de niet gebruikte stroom opgeslagen voor gebruik in de avond door de bewoners die hebben meebetaald aan de batterij. 

![Een gemiddelde wijk?](/assets/een-verhaal-van-vier-wijken/drukbezette-individualisten.jpg)

## Zorgzame idealisten

**Initiatief komt vanuit de bewoners, mentale ruimte is laag in de wijk**

### Profiel van de wijk

De bewoners hebben interesse in lage woonlasten en streven naar een duurzame levensstijl, waarbij samenwerking en vertrouwen in elkaar belangrijke uitgangspunten zijn. De hoge sociale cohesie in de buurt zorgt ervoor dat bewoners gezamenlijk op zoek gaan naar oplossingen voor verduurzaming.

Echter, het verduurzamen van de buurt wordt bemoeilijkt door het feit dat de woningbouwcorporatie eigenaar is van de woningen en vaak meer kijkt naar de laagste kosten in plaats van de wensen van de bewoners. Daarnaast is de wijk door het hoog stedelijke karakter geschikt voor een warmtenet, terwijl dit op de lange termijn de woonlasten van de bewoners kan verhogen. Dit kan ervoor zorgen dat de verduurzaming van de buurt wordt vertraagd of zelfs wordt tegengehouden. De bewoners hebben namelijk niet altijd de vrijheid om zelf te kiezen hoe zij hun woning willen verduurzamen, omdat zij afhankelijk zijn van de woningbouwcorporatie. Bovendien hebben de woningbouwcorporaties vaak te maken met financiële beperkingen en beperkte capaciteit, waardoor er minder ruimte is voor investeringen in duurzame oplossingen.

Ondanks deze uitdagingen zijn de bewoners vastbesloten om hun buurt te verbeteren en te verduurzamen. Zij werken daarom nauw samen met de woningbouwcorporatie en gemeente om oplossingen te vinden die voor beide partijen acceptabel zijn. Door de hoge sociale cohesie in de buurt zijn de bewoners goed gepositioneerd om samen te werken en gezamenlijk te zoeken naar oplossingen die passen bij de wensen en behoeften van de bewoners.

Hoewel er dus nog uitdagingen zijn in het verduurzamen van de buurt, zijn de bewoners vastbesloten om hun buurt te verbeteren en te zorgen voor een duurzame toekomst. Door hun samenwerking en de sterke sociale cohesie in de buurt, zijn zij goed in staat om samen met de woningbouwcorporatie oplossingen te vinden die duurzaam en haalbaar zijn.

### Transitiepad

Deze wijk heeft niet veel te besteden voor de warmtetransitie. In het huis van de wijk maken mensen zich echter wel zorgen over hun energierekening. Ze hebben verhalen gehoord over een aanliggende wijk waar een warmtenet is geplaatst. Deze bewoners hebben hier niets over te zeggen gehad, en zitten na twee jaar graven in de straat nog steeds met een torenhoge energierekening, al is die nu wel duurzaam.

Het liefst zou deze groep wijkbewoners willen dat de woningbouwcorporatie meer initiatief neemt en zonnepanelen en een warmtepomp gaat plaatsen, maar de corporatie zegt op de gemeente te wachten. De gemeente heeft namelijk vooralsnog ook nog geen plannen gemaakt om aan de slag te gaan met een warmtenet of andere oplossing. 

Een groep actieve bewoners besluit daarom het heft in eigen handen te nemen en schrijft samen een brief te schrijven de woningbouwcorporatie met een plan. Het plan is om een wijkbedrijf op te richten waar jongeren uit de wijk aan de slag kunnen met een beroepsopleiding tot installateur, en zo ook meteen betaald worden door de corporatie. Een van de wijkbewoners heeft namelijk een eigen installatiebedrijf en kampt al jaren met een personeelstekort, en wil graag andere leren hoe ze warmtepomp installateur kunnen worden. 

Met subsidie van de gemeente lukt het om het wijkbedrijf op te richten en om met de woningbouw corporatie om de tafel te komen. In eerste instantie is de corporatie huiverig, ze kunnen toch niet zomaar een andere partij hun vastgoed laten verduurzamen? Het management wilt echter wel een proef doen, en geeft toestemming om in één blok van de wijk te starten. Na een hobbelige start lukt het om momentum op te bouwen en ook door te gaan met de rest van de wijk. 

![Een zorgzame wijk?](/assets/een-verhaal-van-vier-wijken/zorgzame-idealisten.jpg)

### Hardwerkende gemarginaliseerden

**Initiatief ligt bij bestuurders, mentale ruimte is laag in de wijk**

### Profiel van de wijk

In deze buurt hebben bewoners vaak weinig vertrouwen in de overheid, is er weinig mentale denkruimte, veel tijdelijke huur en veel corporatiebezit onder de woningen. Het verduurzamen van deze buurt is een grote uitdaging, omdat er weinig betrokkenheid is vanuit de bewoners en er weinig samenwerking is. De bewoners zijn vaak te druk met het dagelijkse leven om zich ook nog druk te gaan maken over de energietranstitie. 

Het gebrek aan vertrouwen leidt tot scepsis ten opzichte van de duurzaamheidsinitiatieven die door de overheid worden voorgesteld. Om deze uitdaging aan te gaan is het belangrijk om het vertrouwen van de bewoners te winnen, wat uitdagend is bij deze doelgroep. Dit kan door het organiseren van laagdrempelige informatiebijeenkomsten en het creëren van bewustzijn over de voordelen van duurzaamheid op de lange termijn. 

Een andere uitdaging is het gebrek aan mentale denkruimte bij de bewoners. Vaak hebben zij te maken met dagelijkse problemen en hebben zij weinig tijd of energie om na te denken over duurzaamheidsinitiatieven. Om deze uitdaging aan te gaan is het belangrijk om te werken aan bewustwording en het creëren van interesse in duurzaamheidsinitiatieven. 

Tijdelijke huur en veel corporatiebezit maakt het moeilijk om duurzame initiatieven op de lange termijn te implementeren, omdat de bewoners vaak geen langdurige verbintenis hebben met hun woning en buurt. Om deze uitdaging aan te gaan is het belangrijk om de bewoners te betrekken bij het verduurzamen van de buurt, en ervoor te zorgen dat zij zich verbonden voelen met hun wijk en hun woning en te werken aan een goede samenwerking met de woningbouwcorporatie, waarbij de wensen van de bewoners centraal staan.

### Transitiepad

In deze wijk is de gemeente al lange tijd actief met energiecoaches en informatiebussen. De opkomst is echter altijd laag en de bewoners zijn sceptisch. Het plan is om het warmtenet uit te breiden naar deze wijk, alleen een eerste onderzoek onder de bewoners is weinig positief: slecht 15% procent van de eigenaar-bewoners geeft aan mee te willen doen en de aansluitkosten te kunnen betalen. Onder de bewoners van corporatiewoningen is het aandeel dat mee wilt doen al iets hoger met 30%, maar alleen onder voorwaarde dat de huur hetzelfde blijft. En dan heeft een groot deel van de bewoners de enquête waarschijnlijk nog niet eens opgemerkt, of bij het zien van het logo van de gemeente de brief snel weggegooid. 

Het is wel duidelijk dat er een andere aanpak gekozen moet worden. Er wordt besloten een stedelijk ontwikkelingsbureau in te schakelen, dat een integrale visie voor de wijk maakt en beter in kaart brengt wat de sociale problemen en wensen zijn. Het blijkt al snel dat een van de grootste wensen is om minder auto’s in de wijk te laten rijden en om meer speelplaatsen met groen te maken. De buitenruimte is namelijk druk en vol met auto’s van een doorgaande weg naar een dure aangelegen wijk. Dit terwijl de meeste wijkbewoners niet eens een auto kunnen betalen. 

Er wordt een plan door de gemeente gemaakt voor een verbetering van de buitenruimte in de wijk. Het warmtenet wordt aangelegd, maar daarnaast wordt een grote weg tweebaans en 30km/u gemaakt. Dit is een weg die eerst recht door de wijk liep. Ook wordt er zo ruimte gemaakt om op termijn een tramlijn door te trekken en worden er parkeerplaatsen weggehaald. Zo komt er een hoop ruimte vrij die kan worden omgebouwd naar een park met speelplaatsen. 

Door dit allemaal tegelijk aan te leggen met het warmtenet worden er een hoop kosten bespaard, wat de aansluitkosten een stuk lager heeft kunnen maken. De plannen zijn door het uitgebreide voorbereidingswerk en de bredere investeringen van de gemeente dan ook enthousiast ontvangen door de wijkbewoners!
  
![Een gemarginaliseerde wijk?](/assets/een-verhaal-van-vier-wijken/hardwerkende-gemarginaliseerden.jpg)

## Link met de technische oplossingen

In deze blog hebben we vier typen wijken besproken. Zoals eerder gezegd kan in elk type wijk er voor een individuele of juist collectieve oplossing worden gekozen door de beslissingsbevoegden. Welke technische oplossing gekozen wordt, wordt dan ook niet direct beinvloed door welk type wijk het betreft. 

---

**Wil je meer informatie? Plan dan vrijblijvend een kennismakingsgesprek in [via deze link](https://calendly.com/buildingblocksenergy/45min) of vraag een vrijblijvend projectvoorstel aan *via [contact@buildingblocks.energy](mailto:contact@buildingblocks.energy)***

---


Een verhaal van vier wijken


# Een one-stop-shop voor de warmtetransitie - Het Habitata wijkplatform uitgelegd

---

**De energietransitie is een enorme opgave. Maar ook een opgave die ons veel kan brengen. Als we de energietransitie op de juiste manier samen weten te volbrengen zijn we klaar voor de toekomst. Dan leven we binnen de grenzen van de planeet, hebben we bijna geen energierekening meer en is er collectief zeggenschap over ieder zijn eigen wijk en energiesysteem. Om hier te komen moeten we alleen wel een aantal dingen anders gaan doen, zowel op de manier van hoe we samenwerken als de technieken die we gebruiken om in onze basisbehoeften te voorzien. Want iedereen heeft nog steeds een warm huis, een warme maaltijd en een warme douche nodig. Het Habitata wijkplatform is daarom ontwikkeld om deze nieuwe manier van werken en vernieuwende duurzame warmte oplossingen binnen het bereik van elke wijk en haar bewoners te brengen.** 

>💡 **Lees in dit artikel …**
>
>- Wat het Habitata wijkplatform is 
>- Wat de voordelen zijn 
>- Hoe je het kan inzetten in jouw wijkproject
>- Hoe een bewoner Habitata gebruikt 
>- Hoe we onafhankelijkheid waarborgen

### Introductie

Habitata is het wijkplatform van Building Blocks Energy. De functie van Habitata is de warmtetransitie in woonwijken te versnellen, door beter inzicht te geven in welke alternatieven voor aardgas het beste zijn én deze alternatieven vervolgens zo eenvoudig mogelijk te kunnen installeren. Dit leidt tot een aantal specifiek functionaliteiten van het Habitata wijkplatform. Deze functies zorgen er voor dat het in elk type wijk en voor elk type product ingezet kan worden door gemeenten, energiecoöperaties, warmtebedrijven en bewoners initiatieven. 

![Habitata Wijkplatform uitgelegd](/assets/habitata-wijkplatform-uitgelegd/mijn-habitata-overview.png)

### Wat is Habitata precies?

Het Habitata wijkplatform is een online one-stop-shop om een duurzame, toekomstbestendige woning en wijk te realiseren. In de praktijk betekent dit dat via Habitata bewoners op een eenvoudige 'van het aardgas af kunnen gaan'. Via Habitata worden de energiebesparende producten die hiervoor nodig zijn aan bewoners, of aan een collectief van bewoners, aangeboden. Elk wijkproject krijgt hiervoor zijn eigen Habitata omgeving, waarin een bewoner eerst een energieadvies kan aanvragen. Vervolgens kan hij of zij ook de opdracht geven voor de uitvoer van de gekozen producten, bij een van de voor het project beschikbare installateurs of warmtebedrijf.

Om een collectief warmte systeem aan te kunnen bieden in een woonwijk is het belangrijk dat de bewoners het eerst eens zijn over welke oplossing gewenst is. Een van de kernpunten van een succesvolle warmtetransitie, en wijkuitvoering, is daarom een goede samenwerking. Samenwerken is nodig, omdat als je als wijk in een keer van het gas af wilt, het essentieel is om op grote schaal consensus te bereiken. Anders loop je het risico dat ieder zijn eigen weg gaat, terwijl een collectieve oplossing wellicht meer voor de hand ligt, omdat deze voor iedereen als geheel op de lange termijn goedkoper is.

> *Samenwerken is nodig, omdat als je als wijk in een keer van het gas af wilt het essentieel is om samen met je buren het eerst eenst te worden over welke (gezamenlijke) optie de voorkeur heeft.*

Het bereiken van deze consensus begint met te weten welke oplossingen als een alternatief voor verwarmen met aardgas allemaal mogelijk zijn en wat de voor en nadelen zijn van deze oplossingen. Dit is natuurlijk in termen van kostprijs voor ‘mens en maatschappij’, maar ook de toekomstbestendigheid van een oplossing speelt mee. 

### Wat kan een bewoner er mee?

Habitata is voor bewoners te bezoeken via een elke internetbrowser. Een bewoner kan alleen een account aanmaken met een activatiecode die gelinkt is aan zijn of haar woning. Via Habitata kan een bewoner de volgende functionaliteiten gebruiken:

- Een account aanmaken voor ‘mijn Habitata’
- Het aanvragen van een adviesgesprek met een energieadviseur
- Het invullen van een enquete om voorkeuren door te geven
- Slimme collectieve inkoopacties initiëren of aan meedoen
- Het adviesrapport en offertes inzien over welke oplossingen er mogelijk zijn in de wijk
- Verschillende oplossingen en pakketten van oplossingen vergelijken op prijs, comfort en duurzaamheid
- Het accorderen van offertes en de status van de installatie inzien
- In contact komen met buurtbewoners, projectleiders en gemeentemedewerkers op Habitata's digitale Buurtplein

## Habitata inzetten in de praktijk

Er zijn grofweg drie stappen om tot een aardgasvrije wijk te komen. Habitata faciliteert alle drie deze stappen. 

1. In kaart brengen van de wijk: 
    1. Sociale analyse
    2. Technische analyse
    3. Economische analyse
2. Een plan maken en consensus bereiken voor een ‘transitiepad’ voor de wijk - individueel of collectief, beide is mogelijk
3. Het realiseren van een Aardgasvrije wijk door een team van installateurs en producten samen te stellen, in lijn met het plan van de wijkbewoners

### Wat voor energiebesparende producten kunnen worden aangeboden

Het Habitata wijkplatform biedt een breed scala aan energiebesparende producten die kunnen worden aangeboden. Dit omvat individuele maatregelen zoals isolatiemaatregelen en zonnepanelen, evenals grotere oplossingen zoals all-electric lucht-water warmtepompen, collectieve warmtebronnen met individuele warmtepompen, warmtepompen op wijkniveau met een lage temperatuur warmtenet, en batterijopslag. 

## Voordelen voor…

### de bewoner

Voor bewoners biedt het Habitata wijkplatform verschillende voordelen. Ze krijgen toegang tot collectieve oplossingen, waarbij het werk wordt verdeeld en er minder belasting is voor het energiesysteem. Dit vermindert ook de afhankelijkheid van externe energiebronnen. Bovendien hebben bewoners meer zeggenschap over hun eigen energiesituatie en worden ze onafhankelijker.

### een gemeente

Voor gemeenten biedt het Habitata wijkplatform ondersteuning en ontzorging. Ze hoeven niet zelf het wiel uit te vinden, omdat het platform al over de kennis en tools beschikt. Daarnaast fungeert het platform als een onafhankelijke, neutrale partij die verantwoordelijkheid neemt, waardoor de gemeente zelf niet direct verantwoordelijk is.

### een warmtebedrijf of aannemer

Ook voor warmtebedrijven en aannemers biedt het Habitata wijkplatform voordelen. Ze hoeven niet bij elke bewoner langs te gaan, omdat het platform het participatieproces begeleidt en klaarliggende installatieopdrachten biedt. De energieadviseur doet daarnaast tijdens het adviesgesprek meteen de benodigde technische controles, zodat er meteen een offerte kan worden uitgebracht zonder dat de aannemer bij iedereen langs hoeft te gaan! Dit scheelt weer tijd en geld. 

## Hoe houden we het onafhankelijk

Om de onafhankelijkheid van het platform te waarborgen, wordt er gekeken naar de beste oplossing voor elk onderdeel van de woning, en niet alleen naar wat een installateur in zijn aanbod heeft. Hierdoor kiezen we het meest geschikte product voor de bewoner. 
Ook mag elke installateur zich aansluiten bij de Energiebespaarders — mits hij of zij voldoet aan onze criteria en kwaliteitseisen. 

---

Al met al is het Habitata wijkplatform een belangrijk instrument om de warmtetransitie te versnellen en duurzame warmteoplossingen toegankelijk te maken voor elke wijk en bewoner. Het bevordert samenwerking, biedt een breed scala aan energiebesparende producten en zorgt voor voordelen voor bewoners, gemeenten, warmtebedrijven en aannemers. Door onafhankelijkheid te waarborgen en samen te werken, kunnen we gezamenlijk de uitdagingen van de energietransitie aanpakken en streven naar een duurzame toekomst.

---

**Wil je meer informatie of Habitata inzetten in jouw project? Plan dan vrijblijvend een kennismakingsgesprek in [via deze link.](https://calendly.com/buildingblocksenergy/45min)**

---


Een one-stop-shop voor de warmtetransitie - Het Habitata wijkplatform uitgelegd


## Lokale aanpak Nationaal Isolatieprogramma 2023

**Vanaf 2023 komt €300 miljoen vrij vanuit het Nationaal Isolatieprogramma. Flink wat geld dat door veel inwoners heel goed gebruikt kan worden. De verdeling van de subsidie gaat middels een lokale aanpak. Maar hoe pak je dit als gemeente goed aan?**

**In dit artikel geven we in drie delen uitleg over het Nationaal Isolatieprogramma en praktijkvoorbeelden voor een aanpak.**

### Deel 1: Het Nationaal Isolatieprogramma uitgelegd

#### Waarom een Nationaal Isolatieprogramma?

Betaalbaar wonen is niet voor iedereen vanzelfsprekend, zeker niet nu de inflatie en energiekosten hoog oplopen. Het kabinet wil huishoudens die financieel het meest in de knel komen helpen bij het beperken van de energierekening door deze woningen beter te isoleren, om zo energiearmoede tegen te gaan.

De €300 miljoen subsidie uit het Nationaal Isolatieprogramma is bedoeld voor gemeenten. Het doel van het programma is om slecht geïsoleerde woningen, de zogenaamde D, E, F en G labels, goed te isoleren. Dit leidt tot het terugdringen van de CO<sub>2</sub> uitstoot én de energierekening. Dit is dus een meerjarige win-win voor bewoner-eigenaars en gemeente, want met isolatie bespaar je elk jaar opnieuw.

Het Nationaal Isolatieprogramma komt voort uit het coalitieakkoord en is in de basis een langjarig programma om slecht geïsoleerde huur- en koopwoningen uit te faseren. Daarnaast dragen deze energiebesparende maatregelen bij aan het behalen van de klimaatdoelen van gemeenten.

#### Slecht geïsoleerde huur- en koopwoningen

Juist voor deze huishoudens is gebleken dat het moeilijk is om te verduurzamen door gebrek aan financiële middelen, tijd en kennis. Ook is het vinden van betrouwbare adviseurs en installateurs voor veel bewoners een barrière om aan de slag te gaan. En dit is ook begrijpelijk: het verduurzamen van je woning is een flinke klus als je dit helemaal zelf moet uitzoeken.

#### De aanvraag

**Vanaf 1 maart 2023 t/m 31 mei 2023 kunnen gemeenten plannen indienen voor de lokale aanpak.** Iedere aanvraag die aan de voorwaarden voldoet wordt gehonoreerd en de uitkering gaat via de [SPUK](https://www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/financien-gemeenten-en-provincies/belastinginkomsten-en-specifieke-uitkeringen-gemeenten-en-provincies/specifieke-uitkeringen-sisa-gemeenten-en-provincies).

#### Lokale aanpak geeft uitdaging

Het kabinet kiest voor een gemeentelijke aanpak om eigenaar-bewoners te helpen met isoleren. Dat zorgt ervoor dat gemeenten staan voor een uitdaging. Welke doelstelling zet je, welke stappen horen daarbij en hoe betrek je bewoners? En hoe coördineer je vervolgens de aanvragen van bewoners voor de gemeentelijke bijdrage voor isolatie? Want alleen lage inkomens met label C of de D, E, F en G labels komen in aanmerking voor de regeling. 

#### Het plan van aanpak
Een plan bevat bijvoorbeeld een combinatie van een gemeentebrede aanpak van slecht geïsoleerde woningen, gecombineerd met een gefocuste, wijkgerichte isolatie-aanpak voor aandachtsgebieden. Dit zijn vaak gebieden waar woningen die in de jaren ‘80 of eerder zijn gebouwd samengaan met lagere gemiddelde inkomens en/of hoge lasten. In de praktijk zijn dit bijvoorbeeld wijken met veel jonge gezinnen met hoge kosten, of gepensioneerden met een kleiner pensioen en een (te) grote oude woning. In deel twee van dit artikel gaan we verder in op deze wijkgerichte aanpak. 

#### Actiebereidheid door financiële stimulans omhoog
Zo’n financiële stimulans zorgt voor verhoogde actiebereidheid van bewoners is tijdens meerdere projecten gebleken.

> _In een eerder project door Building Blocks Energy in Rotterdam Hoogvliet kregen bewoners een gratis adviesgesprek met een energie-adviseur. Van alle aangevraagde adviezen gaf **50% van de ondervraagde bewoners** aan dat ze voor de brief van de gemeente **nog niet van plan waren om aan de slag te gaan met het verduurzamen van hun woning!** Gemeentelijke ondersteuning en communicatie hierover heeft dus een directe positieve invloed op de bereidwilligheid van bewoners om hun woning te verduurzamen._

Om bewoner en gemeente bij elkaar te brengen is daarom een onafhankelijke uitvoerende partij nodig die de gemeente ondersteunt, die bewoners **op schaal** kan voorzien van advies en de technische controle (schouw) kan uitvoeren die benodigd is voor het installeren van de isolatiemaatregelen. 

#### De verdeling van de subsidie

**Minimaal 70%** van het aangevraagde bedrag is bedoeld voor subsidie voor eigenaar-bewoners in de vorm van een bijdrage voor energiebesparende isolatiemaatregelen. De rest van het bedrag is voor de gemeente of externe partijen bedoeld, bijvoorbeeld voor de coördinatie en communicatiewerkzaamheden. 


### Deel 2: De wijkgerichte aanpak in de praktijk

#### De wijkgerichte aanpak in detail

Woningen met slechtere labels bevinden zich vaak geclusterd in een gebied, doordat woonwijken altijd in zijn geheel in eenzelfde periode worden gebouwd. Daardoor leent het NIP zich goed voor een wijkgerichte aanpak als aanvulling op een regeling voor de hele gemeente. Hierbij wordt een specifieke slechter geïsoleerde (en dus kansrijke) wijk (per brief) aangeschreven met de uitnodiging een gratis en vrijblijvend energieadvies aan te vragen. 

Dit advies dient vervolgens als startpunt voor het aanvragen van de NIP subsidie door de bewoner. De adviseur kan namelijk advies geven én tegelijkertijd het energielabel van de woning schatten en beoordelen wat de staat van de isolatie is. Hiermee kan worden beoordeeld of de bewoner in aanmerking komt voor een gemeentelijke bijdrage voor het na-isoleren van de woning. Indien dit helaas niet het geval is heeft de bewoner een waardevol maatwerk-energieadvies om alsnog mee aan de slag te gaan. 

#### Een gemeentebrede isolatie aanpak in de praktijk in Lingewaard

In gemeente Lingewaard heeft Building Blocks samen met haar zusterbedrijf [Energiebespaarders](https://energiebespaarders.nl) al ervaring opgedaan met het bestrijden van energiearmoede door woningen beter te isoleren. De actie loopt nog en is een succes: inmiddels zijn er al meer dan 85 adviesgesprekken gehouden en zijn de eerste installaties inmiddels ook al uitgevoerd. De snelle doorloop in deze actie is mogelijk door het grote netwerk van installateurs en maatwerk-adviseurs dat Energiebespaarders inmiddels heeft opgebouwd. 

In deze gemeente-brede aanpak werd er een inkomenstoets gedaan door de gemeente. Vervolgens kreeg de bewoner een activatiecode die op Habitata, het wijkplatform van Building Blocks en Energiebespaarders, kon worden ingewisseld voor één isolatiemaatregel per woning. **Geheel kosteloos voor de bewoner.** De werkzaamheden werden vervolgens door Energiebespaarders volledig gecoördineerd en uitgevoerd door een lokaal MKB installatiebedrijf. Na afloop krijgt de bewoner een bewijs van de maatregel: wel zo fijn als er in de toekomst een energielabel moet worden aangevraagd, voor bijvoorbeeld de herfinanciering van de hypotheek bij pensioen of de verkoop van de woning. 


### Deel 3: Wat kunnen wij betekenen voor jouw gemeente?

#### Gerichte ondersteuning bij lokale aanpak

Staat het gebruik van het Nationale Isolatie Programma nog in de startblokken in jouw gemeente? Of ben je al verder gevorderd in de planvorming, maar zoek je een uitvoerende partij?

**Building Blocks ondersteunt gemeenten die nog aan het uitzoeken zijn hoe ze hun bewoners het beste ondersteunen met verduurzaming.**

Wij kunnen vrijblijvend een plan van aanpak voor een wijk of de gehele gemeente uitwerken. Een plan van aanpak bevat in ieder geval de volgende onderdelen:
- Een communicatiestrategie en bewoners activatieplan 
- Uitwerking van de klantreis voor een bewoner: wie neemt welke rol op zich?
- Een voorstel samenwerkingsproces tussen Energiebespaarders en de gemeente voor de uitvoer van het NIP in de bewoners klantreis
- Het in kaart brengen van mogelijke risico’s en kansen voor de regio en uitvoer

#### Wat verzorgen wij voor de bewoner?
- Advies aan bewoners over energiebesparende isolatiemaatregelen en hoeveel deze besparen in hun situatie
- Begeleiding bij het aanvragen van landelijke subsidies
- Organisatie straatgerichte, wijkgerichte of anderszins grootschalige verduurzaming aanpakken
- Een online omgeving om advies, offertes én de mogelijke besparingen in te zien. Hier ziet de klant hoeveel hij of zij optioneel zelf nog moet betalen voor de gekozen isolatiemaatregel(en).


<div style="background: #E2F4F1; margin-left: -100vh; margin-right: -100vh">
<div style="margin-left: 100vh; margin-right: 100vh; padding-top: 32px; padding-bottom: 16px">

### Deze stappen kan je als gemeente vast zetten

**Onze experts geven alle gemeenten vrijblijvend een eerste inhoudelijk advies en uitleg over de concept regeling lokale aanpak NIP. Ook delen we onze inzichten over het aanpakken van energiearmoede in de praktijk. Na het kennismakingsgesprek maken we vrijblijvend een projectvoorstel op maat.**

Wil je verkennen of Building Blocks jouw gemeente kan ondersteunen tijdens de planvorming en uitvoer van het NIP?

[**Meld je dan hier aan voor een kennismaking**](https://calendly.com/buildingblocksenergy/45min?hide_gdpr_banner=1) 
**of stuur een mail naar [frans@buildingblocks.energy](mailto:frans@buildingblocks.energy)**

</div>
</div>


Lokale aanpak Nationaal Isolatieprogramma 2023


## Building Blocks helpt bij PAW aanvraag ronde 3

**Hoe een wijk succesvol ‘aardgasvrij’ gemaakt kan worden, is een veelomvattend proces zonder eenduidige oplossing. Het antwoord op die vraag vergt veel praktijkervaring. Daarom staat nu de inschrijving voor de derde ronde proeftuinen open. Hoe pak je zo’n PAW aanvraag slim aan?**

### Wat houdt de PAW aanvraag in?

Het Programma Aardgasvrij Wijken (PAW) is opgezet om te leren op welke wijze de wijkgerichte aanpak kan worden ingericht en opgeschaald. In zogeheten **Proeftuinen** (geselecteerde wijken) worden verschillende aanpakken getest. 

Het programma is ingericht in drie PAW ronden. Iedere ronde heeft verschillende selectievoorwaarden. Selectieronde PAW 1 en PAW 2 zijn inmiddels voltooid. Tussen 2 juli en 1 november 2021 kunnen gemeenten zich inschrijven voor de derde (en laatste) selectieronde. 


Proeftuinen ontvangen een Rijksbijdrage om de onrendabele top te financieren. Voor de derde ronde proeftuinen is maximaal 50 miljoen euro beschikbaar. Er wordt uitgegaan van 4 miljoen euro per proeftuin, wat zou betekenen dat circa 12 proeftuinen geselecteerd gaan worden.

### Waar moet de PAW 3 aanvraag aan voldoen?

In de derde ronde wordt specifiek gezocht naar proeftuinen die een aanvulling zijn op de bestaande 46 proeftuinen. Bij het maken van de derde selectie wordt extra gelet op uitvoeringsgereedheid en betaalbaarheid. Daarnaast is de aanpak voor draagvlak en betrokkenheid bij bewoners een belangrijke voorwaarde.

### Drie speerpunten PAW 3

- Uitvoeringsgereedheid
- Nadruk op isolatie
- Betrokkenheid inwoners en betaalbaarheid

1. **Uitvoeringsgereedheid**

Een belangrijke vraag om te beantwoorden is: hoe kun je de in de aanvraag beschreven stappen effectief en efficiënt tot uitvoering brengen?
 
Building Blocks kan helpen met bepalen welke **maatregelen op woningniveau** verstandig zijn om te nemen en wat de kosten zijn, omdat we energie-adviseurs in huis hebben. Ook kunnen we uiteenzetten hoe de gemeente **ontzorging** voor de bewoners vormgeeft én hebben we een netwerk aan gecertificeerde installateurs om de uitvoering in gang te zetten.

Omdat we met ons platform al bezig zijn met de verduurzaming van Nederland, kan Building Blocks bij wijze van spreken morgen al beginnen met de uitvoering.


2. **Nadruk op isolatie**

In de deze aanvraagronde wordt nadrukkelijk gevraagd om stapsgewijze oplossingen met een groot CO2-besparingspotentieel. 
 
Building Blocks heeft ervaring met de **gefaseerde aanpak** waarbij duizenden woningen gereed gemaakt zijn voor aansluiting op een duurzame warmtebron door middel van goede woningisolatie, al dan niet in combinatie met een (hybride) warmtepomp. Ons moederbedrijf heeft meer dan 6 jaar ervaring met het **realiseren van duurzame woningen** en een klanttevredenheid van 9,2.


3. **Betrokkenheid bewoners en betaalbaarheid**

De aanvraag valt of staat bij plannen die gaan over draagvlak bij en betrokkenheid van inwoners. Ook betaalbaarheid voor alle inwoners en duidelijkheid over het aanbod is van belang. 

Building Blocks biedt **1 digitale plek** waar inwoners meer duidelijkheid krijgen over de kosten van verduurzamen per woningtype en welke gevolgen een verduurzamingstraject op henzelf heeft. Bovendien maken we kosten voor de inwoner inzichtelijk middels een persoonlijk energie-adviesrapport. 
 
Building Blocks haar kracht ligt bij het **betrekken van inwoners** door de voordelen van een online platform te combineren met offline bijeenkomsten en persoonlijk contact thuis met een energie-adviseur. Daarnaast resulteert onze combinatie van het online platform met een landelijk netwerk van installatiepartners in **kostenvoordelen** die verduurzamen betaalbaarder maken.  
 
Kortom, door zaken zoals **advies, uitvoering en participatie** op één plek aan te bieden, creëert de gemeente hogere betrokkenheid, versterkt het de lokale economie en bespaart het sneller CO2.


### Realiseer een sterke aanvraag!

Aanvragen binnen het Programma Aardgasvrije wijken scoren vooral op betrokkenheid en uitvoeringsgereedheid. Deze onderdelen zullen moeten worden onderbouwd met een business case van de wenselijke, technische oplossing. Het moederbedrijf van Building Blocks heeft jarenlange ervaring en heeft concrete voorbeelden van dit type success stories. 

Building Blocks kan jou helpen met het opstellen van een ijzersterke aanvraag!


### Building Blocks helpt met aanvraag PAW ronde 3

Building Blocks biedt proces- en projectoplossingen voor gemeenten en ontzorging voor de bewoners. Wij ondersteunen gemeenten met de ‘regiefunctie’ die zij hebben bij de uitvoering van het Klimaatakkoord op het gebied van de gebouwde omgeving. 

Omdat we weten dat de aanvraag voor PAW vaak strandt bij gebrek aan capaciteit en middelen, nemen wij het opstellen van het plan van aanpak graag uit handen. 

Onze specialisten hebben ruime ervaring met duurzaamheidsprojecten en het motiveren van duurzaam gedrag. Als de gemeente niet kiest voor PAW 3, maar wel aan de slag wil met het aardgasvrij maken van wijken, kan Building Blocks begeleiden in het vaststellen van de aanpak en de uitvoer van oplossingen uit handen nemen. 

[**Maak een kennismakingsafspraak**](https://calendly.com/buildingblocksenergy/45min?hide_gdpr_banner=1)


Building Blocks helpt bij PAW aanvraag ronde 3


**Stel, jij staat in de schoenen van een politicus: welke keuzes maak jij op gebied van klimaatbeleid?**

<a href="https://www.cbs.nl/nl-nl/longread/rapportages/2021/klimaatverandering-en-energietransitie-opvattingen-en-gedrag-van-nederlanders-in-2020" target="_blank">De overheid heeft meer dan 10.000 ‘gewone Nederlanders’ geraadpleegd</a> om mee te denken over zaken als vleestaks en windmolens. Uit deze raadpleging kwam naar voren dat er brede steun is voor het klimaatbeleid zolang er kan worden voldaan aan deze 4 voorwaarden.

1. Klimaatmaatregelen die de persoonlijke levenssfeer van burgers direct raken zijn pas acceptabel als andere maatregelen zichtbaar maximaal zijn toegepast en de overheid een streng beleid voert tegen grote vervuilende sectoren
2. Bescherm lage inkomens en voorkom dat de kloof tussen arm en rijk groter wordt.
3. De vervuiler moet betalen.
4. De baten van een maatregel moeten hoger zijn dan de kosten en er mag geen beter alternatief zijn


### Afwegingen ‘gewone Nederlander’ beslissingen klimaatbeleid

1. **Prioriteit aan klimaatmaatregelen buiten persoonlijke levenssfeer om**

Deelnemende Nederlanders vinden het belangrijk dat het klimaatbeleid hun persoonlijke levenssfeer zo weinig mogelijk raakt.

Dat zie je terug in de negatieve houding tegenover het invoeren van een vleesbelasting, verhogen van energiebelasting op aardgas en het massaal bouwen van windmolens op land.

Er heerst zorg binnen een grote groep deelnemers over de invloed van verschillende klimaatmaatregelen op Nederlanders met een laag- of middeninkomen. Deze groep verwacht dat maatregelen zoals de vleesbelasting en de kilometerheffing ervoor zullen zorgen dat lage inkomens in de knel komen te zitten.

2. **Lage inkomens moeten worden beschermd en de vervuiler betaald**

De overheid zou volgens de deelnemers eerst de grote vervuilende sectoren moeten aanpakken zoals de industrie en luchtvaart. De maatregelen *“Aanscherping CO2 heffing industrie”* en *“Verhogen van de vliegbelasting”* zijn voorbeelden van maatregelen die volgens de deelnemers vooraan in de rij moeten worden gezet.

Daarbij geven verschillende deelnemers uit de middengroep aan dat zij bepaalde klimaatmaatregelen eerlijk en goed vinden, omdat het betekent dat individuen en/of bedrijven die zorgen voor de uitstoot van broeikasgassen, daarvoor ook moeten betalen.

Dit wordt bijvoorbeeld genoemd bij de vliegbelasting, de vleesbelasting en de invoering van de kilometerheffing.

3. **Maatregelen alleen geaccepteerd zonder gevoel van drang of dwang om leven sterk aan te passen**

De middengroep vindt klimaatmaatregelen pas acceptabel als alle maatregelen waarvoor geldt dat burgers geen drang of dwang voelen om hun leven sterk aan te passen, zichtbaar maximaal zijn toegepast.

Deze maatregelen richten zich op het stimuleren van duurzamer gedrag (zetje in de goede richting) en ze zijn niet gericht op het straffen van het huidige gedrag van burgers.

Voorbeelden van maatregelen die in deze categorie kunnen worden ingedeeld zijn
- “Stimuleren van isolatie van woningen”
- “Verlenging subsidie elektrisch rijden”
- “Meer subsidie afname CO2 uitstoot industrie”
- “Meer windmolens op zee”


4. **Baten moeten lager zijn dan kosten en er mogen geen betere alternatieven zijn**

De middengroep ervaart klimaatbeleid als efficiënt wanneer voldaan is aan twee voorwaarden:
- de maatschappelijke baten zijn hoger dan de kosten
- er zijn geen alternatieven met een betere verhouding tussen maatschappelijke baten en kosten.

Een voorbeeld is de reactie op subsidie voor elektrisch rijden. Deze subsidie wordt als positief ervaren maar er worden vraagtekens gezet bij de milieuvervuiling die bij het slopen van elektrische auto’s komt kijken.


5. **Het isoleren van woningen moet worden gestimuleerd**

Veel argumenten voor het stimuleren van woningisolatie richten zich op de beperkte impact van deze maatregel op de persoonlijke levenssfeer.

Argumenten voor:
- Goed om minder energie te verbruiken
- Positieve effecten merkbaar (o.a. wooncomfort).
- Maatregel zonder nadelen (goed voor iedereen).

Ook noemen deelnemers argumenten die zich richten op de positieve verhouding tussen maatschappelijke baten en kosten.
- “Isolatie van woningen geeft niet alleen CO2 uitstoot vermindering maar ook meer werkgelegenheid..”
- “Ik zou isolatie van huizen promoten, dan heeft de 'Nederlander’ het idee dat hij of zij bijdraagt en ook de positieve effecten er zelf van merkt.”

6. **Help lage inkomens om te verduurzamen**

Een andere reden waarom deelnemers aan de klimaatraadpleging isolatie steunen is dat zij van mening zijn dat het lage inkomens helpt om te verduurzamen.

Meer windmolens op zee, aanscherping CO2 heffing industrie en stimuleren van isolatie van woningen scoren het best onder deelnemers van het internetpanel.



*TU Delft en *Universiteit Utrecht voerden een onderzoek uit in opdracht van de overheid en het bijbehorende rapport ‘Brede steun voor ambitieus klimaatbeleid als aan vier voorwaarden is voldaan’ is <a href="https://d2k0ddhflgrk1i.cloudfront.net/TBM/PWE/Cases/Eindrapport%20Klimaatraadpleging%2017062021.pdf" target="_blank">hier</a> te lezen.*

**Wat vindt Building Blocks?**

Verduurzamen is veranderen, en aan verandering zitten risico’s. Daarom snappen wij heel goed dat het gesprek met Nederlanders is aangegaan. Het accepteren van risico’s wanneer je niet zelf voor verandering hebt gekozen kan aanvoelen als dwang en schept weerstand.

In dit onderzoek kregen bewoners zelf de kans om voorwaarden aan het klimaatbeleid te stellen. Uit de voorwaarden komt erg sterk naar voren dat mensen positief staan tegenover verduurzaming mits er rekening wordt gehouden met wie de vervuiler is en wie er de financiële middelen heeft om stappen te kunnen nemen.

Wij hopen dat de overheid deze uitkomsten letterlijk vertaald naar een beleid waarbij er financiële steun wordt gegeven aan maatregelen in de persoonlijke levenssfeer zodat er voor de bewoners de baten heel duidelijk hoger zijn dan de kosten.

In onze ogen zal dan een heel groot deel van Nederland eigenlijk best graag willen meegaan in de duurzame plannen, waaronder woningverduurzaming.



Blik op de transitie: Hoe zien Nederlanders het klimaatbeleid voor zich?


## Energiecoöperaties en de band met de gemeente moet worden versterkt om vertrouwen van de inwoners te vergroten.

**Voor veel gemeenten is de grote vraag: Hoe krijg ik mensen in beweging en hoe voorkomen we weerstand? Toch lukt het lokale energiecoöperaties om hele wijken te laten verduurzamen.**

**Waarom? Lokale energiecoöperaties beschikken over een gouden combinatie die leidt tot vertrouwen. Dit zijn de onderdelen.**

1. **Een boodschapper met kennis en ervaring**

Dat we van het gas af moeten weten de meeste mensen wel, maar hoe breng je de boodschap dat we dit ook daadwerkelijk gaan aanpakken? Wordt de gemeente gezien als een betrouwbare bron van informatie? Veel inwoners ervaren de gemeente als een aparte partij met een andere rol. Energiecoöperaties pakken het anders aan: verduurzamen voor en door lokale inwoners. Waarom geeft dit meer vertrouwen? Het zou kunnen dat inwoners twijfelen aan de rationaliteit en autoriteit van de gemeente. Mensen die op je lijken hebben doorgaans dezelfde belangen, en zijn daarmee meer te vertrouwen.

2. **Live iemand spreken aan de keukentafel**

Woningeigenaren zitten met veel vragen. Die vragen willen ze stellen. Het liefst aan iemand die persoonlijk naar ze luistert, en ervaring heeft met woningen zoals die van henzelf. Kan de gemeente die rol wel op zich nemen? De mogelijkheid om per woning, per inwoner het gesprek aan te gaan heeft de gemeente doorgaans niet. Maar zeg eens eerlijk, zou je zelf overtuigd worden van een brief op de mat die de rest van de inwoners ook heeft gekregen? Of zou je liever een persoonlijk gesprek hebben waarin aandacht is voor zaken als twijfels, vragen en voorbeelden? Energiecoöperaties zien dat de persoonlijke aanpak weerstand wegneemt. Bij grote keuzes zoals woningverduurzaming spreken we liever een mens, dan een institutie.

3. **Verduurzamen als de buren het ook doen**

Buiten dat verduurzamen met de buren ook financiële voordelen met zich mee brengt, verlaagt een gezamenlijke beslissing ook het risico van de keuze. Als anderen ook een goed gevoel hebben bij de gekozen partij, dan zal het wel het juiste zijn. Op gebied van gedrag laten mensen zich graag overhalen door gelijkgestemden. Ga maar eens na: als iedereen door de rechter deur naar buiten loop, neem jij dan de linkse deur? We vertrouwen graag op de keuze van gelijkgestemden. Dit is de kracht van energiecoöperaties. Door verduurzaming als collectief aan te pakken, zie je dat het vertrouwen groeit en daarmee de participatie.

**Energiecoöperaties en de band met de gemeente moet worden versterkt**

Als de drie bovenstaande punten zichzelf als effectief bewezen hebben, waarom werkt de gemeente dan niet meer samen met energiecoöperaties? Op dit moment zijn spelers in de energietransitie langs elkaar heen aan het werken. Zo ook energiecoöperaties en de gemeenten. Iedereen vindt opnieuw zelf het wiel uit. Een werkwijze die omslachtig en onnodig is, maar ook zorgt voor de volgende twee problemen.
* Het haalt tempo uit de keten, waardoor doelstellingen moeilijker te behalen worden.
* Een inwoner wil niet 100 tussenpersonen. Bewoners willen zich gehoord voelen door één vast, betrouwbaar aanspreekpunt.

**Hoe moet zo’n samenwerking er uit zien?**

Toch weten gemeenten nog niet altijd goed de samenwerking met energiecoöperaties te vinden, en weten de corporaties niet wat ze kunnen verwachten van de gemeente. Dat is zonde, want ze hebben hetzelfde doel!

Hoe kan er een brug worden geslagen tussen de gemeente en de energiecoöperaties, waarmee ze elkaar versterken? Ten eerste moet het duidelijk zijn voor inwoners dat beide partijen samenwerken. Zo behoudt je de vertrouwens signalen van de coörperaties, houd je de autoriteit signalen in de hand en voorkom je dat inwoners het idee hebben met 100 partijen in gesprek te zijn.

Daarnaast is het noodzakelijk om alle stappen voor de bewoners op één plek te communiceren. Dan hebben we het echt over alle stappen tussen het opstellen van een wijkaanpak tot het vieren van een verduurzaamde wijk. Er kunnen natuurlijk meerdere kanalen worden ingezet om naar die plek te komen (denk brieven, socials), maar het moet duidelijk zijn dat de bewoner voor al het contact met zowel de gemeente en de energiecoöperatie op één plek moet zijn.

**Een digitale omgeving waar gemeente, bewoners en energiecoöperatie elkaar kunnen vinden**

Door 1 digitale plek te bieden waar gemeente, inwoners en energiecoöperaties elkaar kunnen vinden kan er worden samengewerkt en gezamenlijke boodschappen gezonden worden. De gemeente kan informatie bieden en de coörperatie vindt er een grote doelgroep.

Het platform Habitata is ontwikkeld om spelers zoals gemeente en energiecoöperaties, elkaar te laten vinden en tegemoetkomen in de energietransitie. Om zo versnelling in de keten te brengen en door samenwerken participatie te verhogen.

Meer weten over ons digitale platform Habitata? Neem alvast een kijkje op de <a href="https://www.habitata.nl" target="_blank">algemene homepage</a> of stuur even een mailtje naar [frans@buildingblocks.energy](mailto:frans@buildingblocks.energy) voor meer informatie over hoe er samengewerkt kan worden via Habitata.


Laatste blogs

12 Jul 2023

Een adaptief wijkuitvoeringsplan op basis van het Smart Energy Cities model

12 Jul 2023

De bewonersreis in een ontzorgingsaanpak van Building Blocks Energy

12 Jul 2023

Een verhaal van vier wijken

14 Jun 2023

Een one-stop-shop voor de warmtetransitie - Het Habitata wijkplatform uitgelegd

04 Jan 2023

Lokale aanpak Nationaal Isolatieprogramma 2023

08 Sep 2021

Building Blocks helpt bij PAW aanvraag ronde 3

24 Aug 2021

Blik op de transitie: Hoe zien Nederlanders het klimaatbeleid voor zich?

20 Aug 2021

De gouden combinatie van energiecoöperaties leidt tot vertrouwen