Lokale aanpak Nationaal Isolatieprogramma 2023

Lokale aanpak Nationaal Isolatieprogramma 2023

Vanaf 2023 komt €300 miljoen vrij vanuit het Nationaal Isolatieprogramma. Flink wat geld dat door veel inwoners heel goed gebruikt kan worden. De verdeling van de subsidie gaat middels een lokale aanpak. Maar hoe pak je dit als gemeente goed aan?

In dit artikel geven we in drie delen uitleg over het Nationaal Isolatieprogramma en praktijkvoorbeelden voor een aanpak.

Deel 1: Het Nationaal Isolatieprogramma uitgelegd

Waarom een Nationaal Isolatieprogramma?

Betaalbaar wonen is niet voor iedereen vanzelfsprekend, zeker niet nu de inflatie en energiekosten hoog oplopen. Het kabinet wil huishoudens die financieel het meest in de knel komen helpen bij het beperken van de energierekening door deze woningen beter te isoleren, om zo energiearmoede tegen te gaan.

De €300 miljoen subsidie uit het Nationaal Isolatieprogramma is bedoeld voor gemeenten. Het doel van het programma is om slecht geïsoleerde woningen, de zogenaamde D, E, F en G labels, goed te isoleren. Dit leidt tot het terugdringen van de CO₂ uitstoot én de energierekening. Dit is dus een meerjarige win-win voor bewoner-eigenaars en gemeente, want met isolatie bespaar je elk jaar opnieuw.

Het Nationaal Isolatieprogramma komt voort uit het coalitieakkoord en is in de basis een langjarig programma om slecht geïsoleerde huur- en koopwoningen uit te faseren. Daarnaast dragen deze energiebesparende maatregelen bij aan het behalen van de klimaatdoelen van gemeenten.

Slecht geïsoleerde huur- en koopwoningen

Juist voor deze huishoudens is gebleken dat het moeilijk is om te verduurzamen door gebrek aan financiële middelen, tijd en kennis. Ook is het vinden van betrouwbare adviseurs en installateurs voor veel bewoners een barrière om aan de slag te gaan. En dit is ook begrijpelijk: het verduurzamen van je woning is een flinke klus als je dit helemaal zelf moet uitzoeken.

De aanvraag

Vanaf 1 maart 2023 t/m 31 mei 2023 kunnen gemeenten plannen indienen voor de lokale aanpak. Iedere aanvraag die aan de voorwaarden voldoet wordt gehonoreerd en de uitkering gaat via de SPUK.

Lokale aanpak geeft uitdaging

Het kabinet kiest voor een gemeentelijke aanpak om eigenaar-bewoners te helpen met isoleren. Dat zorgt ervoor dat gemeenten staan voor een uitdaging. Welke doelstelling zet je, welke stappen horen daarbij en hoe betrek je bewoners? En hoe coördineer je vervolgens de aanvragen van bewoners voor de gemeentelijke bijdrage voor isolatie? Want alleen lage inkomens met label C of de D, E, F en G labels komen in aanmerking voor de regeling.

Het plan van aanpak

Een plan bevat bijvoorbeeld een combinatie van een gemeentebrede aanpak van slecht geïsoleerde woningen, gecombineerd met een gefocuste, wijkgerichte isolatie-aanpak voor aandachtsgebieden. Dit zijn vaak gebieden waar woningen die in de jaren ‘80 of eerder zijn gebouwd samengaan met lagere gemiddelde inkomens en/of hoge lasten. In de praktijk zijn dit bijvoorbeeld wijken met veel jonge gezinnen met hoge kosten, of gepensioneerden met een kleiner pensioen en een (te) grote oude woning. In deel twee van dit artikel gaan we verder in op deze wijkgerichte aanpak.

Actiebereidheid door financiële stimulans omhoog

Zo’n financiële stimulans zorgt voor verhoogde actiebereidheid van bewoners is tijdens meerdere projecten gebleken.

In een eerder project door Building Blocks Energy in Rotterdam Hoogvliet kregen bewoners een gratis adviesgesprek met een energie-adviseur. Van alle aangevraagde adviezen gaf 50% van de ondervraagde bewoners aan dat ze voor de brief van de gemeente nog niet van plan waren om aan de slag te gaan met het verduurzamen van hun woning! Gemeentelijke ondersteuning en communicatie hierover heeft dus een directe positieve invloed op de bereidwilligheid van bewoners om hun woning te verduurzamen.

Om bewoner en gemeente bij elkaar te brengen is daarom een onafhankelijke uitvoerende partij nodig die de gemeente ondersteunt, die bewoners op schaal kan voorzien van advies en de technische controle (schouw) kan uitvoeren die benodigd is voor het installeren van de isolatiemaatregelen.

De verdeling van de subsidie

Minimaal 70% van het aangevraagde bedrag is bedoeld voor subsidie voor eigenaar-bewoners in de vorm van een bijdrage voor energiebesparende isolatiemaatregelen. De rest van het bedrag is voor de gemeente of externe partijen bedoeld, bijvoorbeeld voor de coördinatie en communicatiewerkzaamheden.

Deel 2: De wijkgerichte aanpak in de praktijk

De wijkgerichte aanpak in detail

Woningen met slechtere labels bevinden zich vaak geclusterd in een gebied, doordat woonwijken altijd in zijn geheel in eenzelfde periode worden gebouwd. Daardoor leent het NIP zich goed voor een wijkgerichte aanpak als aanvulling op een regeling voor de hele gemeente. Hierbij wordt een specifieke slechter geïsoleerde (en dus kansrijke) wijk (per brief) aangeschreven met de uitnodiging een gratis en vrijblijvend energieadvies aan te vragen.

Dit advies dient vervolgens als startpunt voor het aanvragen van de NIP subsidie door de bewoner. De adviseur kan namelijk advies geven én tegelijkertijd het energielabel van de woning schatten en beoordelen wat de staat van de isolatie is. Hiermee kan worden beoordeeld of de bewoner in aanmerking komt voor een gemeentelijke bijdrage voor het na-isoleren van de woning. Indien dit helaas niet het geval is heeft de bewoner een waardevol maatwerk-energieadvies om alsnog mee aan de slag te gaan.

Een gemeentebrede isolatie aanpak in de praktijk in Lingewaard

In gemeente Lingewaard heeft Building Blocks samen met haar zusterbedrijf Energiebespaarders al ervaring opgedaan met het bestrijden van energiearmoede door woningen beter te isoleren. De actie loopt nog en is een succes: inmiddels zijn er al meer dan 85 adviesgesprekken gehouden en zijn de eerste installaties inmiddels ook al uitgevoerd. De snelle doorloop in deze actie is mogelijk door het grote netwerk van installateurs en maatwerk-adviseurs dat Energiebespaarders inmiddels heeft opgebouwd.

In deze gemeente-brede aanpak werd er een inkomenstoets gedaan door de gemeente. Vervolgens kreeg de bewoner een activatiecode die op Habitata, het wijkplatform van Building Blocks en Energiebespaarders, kon worden ingewisseld voor één isolatiemaatregel per woning. Geheel kosteloos voor de bewoner. De werkzaamheden werden vervolgens door Energiebespaarders volledig gecoördineerd en uitgevoerd door een lokaal MKB installatiebedrijf. Na afloop krijgt de bewoner een bewijs van de maatregel: wel zo fijn als er in de toekomst een energielabel moet worden aangevraagd, voor bijvoorbeeld de herfinanciering van de hypotheek bij pensioen of de verkoop van de woning.

Deel 3: Wat kunnen wij betekenen voor jouw gemeente?

Gerichte ondersteuning bij lokale aanpak

Staat het gebruik van het Nationale Isolatie Programma nog in de startblokken in jouw gemeente? Of ben je al verder gevorderd in de planvorming, maar zoek je een uitvoerende partij?

Building Blocks ondersteunt gemeenten die nog aan het uitzoeken zijn hoe ze hun bewoners het beste ondersteunen met verduurzaming.

Wij kunnen vrijblijvend een plan van aanpak voor een wijk of de gehele gemeente uitwerken. Een plan van aanpak bevat in ieder geval de volgende onderdelen:

• Een communicatiestrategie en bewoners activatieplan
• Uitwerking van de klantreis voor een bewoner: wie neemt welke rol op zich?
• Een voorstel samenwerkingsproces tussen Energiebespaarders en de gemeente voor de uitvoer van het NIP in de bewoners klantreis
• Het in kaart brengen van mogelijke risico’s en kansen voor de regio en uitvoer

Wat verzorgen wij voor de bewoner?

• Advies aan bewoners over energiebesparende isolatiemaatregelen en hoeveel deze besparen in hun situatie
• Begeleiding bij het aanvragen van landelijke subsidies
• Organisatie straatgerichte, wijkgerichte of anderszins grootschalige verduurzaming aanpakken
• Een online omgeving om advies, offertes én de mogelijke besparingen in te zien. Hier ziet de klant hoeveel hij of zij optioneel zelf nog moet betalen voor de gekozen isolatiemaatregel(en).